Pierwsze „Sabałowe Bajania” odbyły się w Bukowinie Tatrzańskiej w 1967 r. Ich pomysłodawcą był Józef Pitorak, ówczesny prezes Domu Ludowego, rodowity bukowianin. Początkowo był to tylko konkurs gawędziarzy. W miarę upływu lat „Sabałowe Bajania” rozrastały się zasięgiem i programowo. W roku 1969 do regulaminu wprowadzono konkurs instrumentalistów ludowych, w 1974 r. konkurs śpiewaków ludowych, a w 1984 konkurs śpiewu pytacy i mowy starosty weselnego. „Sabałowe Bajania” od samego początku cieszą się wielkim zainteresowaniem i ściągają do Bukowiny rzesze ludzi z całej Polski. W 1972 roku  zostały zorganizowane z wielkim rozmachem, plasując Festiwal jako jeden z najważniejszych w Polsce.

Nazwa wydarzenia wywodzi się od przydomka Jana Krzeptowskiego „Sabały”, gawędziarza i pieśniarza podhalańskiego, którego postać jest dla współczesnych symbolem dawnej góralszczyzny. „Sabałowe Bajania” sprawiają, że ów niezwykły gawędziarz i muzykant snuje swoje opowieści ustami tych, którzy tak jak on nade wszystko umiłowali ziemię swych przodków. Do Bukowiny Tatrzańskiej na pięć sierpniowych dni zjeżdżają się gawędziarze, muzykanci, drużbowie, starości weselni i śpiewacy z całej Polski, prezentując folklor wszystkich regionów. Ocenia ich jury złożone z wybitnych etnografów, etnomuzykologów i znawców folkloru, którzy zwracają uwagę na każdy szczegół – od stroju, po czystość gwary i interpretację wykonawczą. Ta tradycja nie podlega zniekształceniom, ale jest prezentowana w najczystszej postaci. Uczestników i widzów przyciąga więc aura ponadczasowej kultury ludowej.

Konkursom towarzyszy cały szereg dodatkowych atrakcji: prezentacja kapel ludowych w paradnym przejeździe, spektakle teatralne, występy zespołów regionalnych i koncerty zespołów folkowych, degustacja potraw regionalnych, wystawy fotograficzne, zawody strzeleckie oraz impreza plenerowa „Sabałowa Noc”. W czasie festiwalu organizowana jest Ogólnopolska Wystawa Twórczości Ludowej, w której bierze udział około dwustu twórców z całej Polski, prezentujących swój dorobek twórczy oraz Kiermasz Sztuki Ludowej, podczas którego artyści ludowi prezentują tajniki powstawania swoich dzieł.

Uroczyste otwarcie „Sabałowych Bajań” sygnalizuje spektakularny korowód z banderią konną i góralskimi bryczkami, a trzy dni przesłuchań konkursowych urozmaicają plenerowe koncerty zespołów folklorystycznych i folkowych z kraju i z zagranicy. Kulminację Bajań stanowi koncert plenerowy „Sabałowa Noc” z ceremonią pasowania na zbójników mężczyzn, którzy w szczególny sposób przyczyniają się do wspierania kultury regionalnej. Od 2010 roku są też honorowane kobiety tytułem „Wiyrchowych Orlic”. „Sabałowe Bajania” są sztandarowym wydarzeniem folklorystycznym dla miłośników kultury regionalnej w Polsce. Potrzeba ich organizacji wynika z konieczności kultywowania i utrzymania tradycji gawędziarstwa, śpiewu i gry na ludowych instrumentach z zachowaniem autentyzmu oraz pielęgnowanie i rozwój tradycyjnej kultury ludowej. Biorąc pod uwagę fakt, że kultura ludowa stanowi nieodzowny element życia społecznego, pragniemy przez jej upowszechnianie zachęcić młodych ludzi do coraz większego angażowania się w jej tworzenie i rozwój.

Nad całością realizacji Festiwalu, a głównie nad jej stroną merytoryczną czuwa dyrektor Bukowiańskiego Centrum Kultury „Dom Ludowy” Bartłomiej Koszarek, z wykształcenia etnolog. Wspierają go w tych działaniach wolontariusze – głównie członkowie miejscowych zespołów regionalnych oraz lokalni twórcy ludowi i instruktorzy folkloru. Część konkursową nadzoruje Komisja Artystyczna, złożona z wybitnych i doświadczonych etnografów, etnomuzykologów i folklorystów. Zaangażowani są również członkowie organizacji działających pod patronatem Bukowiańskiego Centrum Kultury „Dom Ludowy”: Spółdzielni Kulturalno – Oświatowej „Dom Ludowy” i Amatorskiego Zespołu Teatralnego im. Józefa Pitoraka, Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Bukowiny Tatrzańskiej, Tatrzańskiego Oddziału Stowarzyszenia Twórców Ludowych, Bukowiańskiego Oddziału Związku Podhalan, Stowarzyszenia Przewoźników do Morskiego Oka z Gminy Bukowina Tatrzańska oraz Bukowiańskiej Ligi Obrony Kraju. W roku 2011 została wprowadzona regulaminowa nagroda Grand Prix „Bukowiański Buk”, przyznawana  przez jury za wybitną prezentację dla najlepszego instrumentalisty lub gawędziarza.

Na „Sabałowych Bajaniach” w Bukowinie Tatrzańskiej spotykają się gawędziarze, muzykanci i śpiewacy nie tylko z Podhala, ale również z innych stron Polski: z Orawy, Beskidu Śląskiego, z Żywiecczyzny, z Gorców, z Ziemi Myślenickiej, Suskiej, Limanowskiej, z regionu górali Zagórzańskich, z Ziemi Sądeckiej i Krakowskiej, górale spiscy, górale spod Pienin, górale z Piwnicznej, górale babiogórscy, Kliszczacy z Tokarni, muzykanci z Pogórza Krośnieńskiego, śpiewacy z Pogórza Gorlickiego, a także śpiewaczki z Baranowa Sandomierskiego.

Z północnej Polski przyjeżdżają do nas śpiewacy z Ziemi Kurpiowskiej, Polesia, Śląska, Kaszub i z  wielu innych jeszcze regionów.